STEM NEDİR?
STEM açılımı İngilizce olarak Science(Fen), Technology(Teknoloji), Engineering(Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bunun Türkçe karşılığı olarak FeTeMM kısaltması da kullanılmaktadır.
STEM eğitimini amacı fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerini bütüncül olarak bir araya getirmektir. Böylece STEM eğitimi soru soran, yaratıcı düşünce ile çözümler üreten, çözümleri ürünlere dönüştürebilen bireyler yetiştirmeyi hedefler. STEM anaokulundan üniversiteye kadar eğitimin her aşamasında uygulanabilir.
STEAM ve STEM+A kavramları da STEM ile çok yakından ilişkilidir. İngilizce art, yani sanat kelimesinin baş harfi de dahil edilmiştir. Bununla estetik ve sanat alanının da önemi ve dahil edilmesi gereke bir disiplin olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca topluma etkileri ve önemi açısından social yani sosyal kelimesinin baş harfi olan S’ye dikkat çekenler ve STEM’deki S harfinin Science(Fen) ve Social(S) kavramlarını birlikte ifade ettiğini belirtenler de olmuştur.
STEM Neden Önemli?
Mevcut eğitim sistemleri sanayi toplumunun ihtiyaçlarını karşılamak üzere düzenlenmiş ve uzun süredir buna uygun olarak yürütülmektedir. 21. yüzyıl ile birlikte sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş hız kazanmıştır. Artık kas gücüne dayalı üretim modelinden bilgiye ve yüksek teknolojiye dayalı ürünler ve hizmetlerin üretilebilmesi öncelik kazanmıştır. Bilgisayar ve yazılım teknolojisi, uzay bilimleri, yapay zeka, genetik mühendisliği gibi bir çok alan bu yüzyılın öne çıkardığı örneklerdir. Bu alanlarda bilim ve mühendislik temelli çalışmalara ve bunları yapabilecek nitelikli iş gücüne ihtiyaç artmıştır. STEM eğitimi ile bu alanlarda meraklı, ilgili ve gelecekte bu alanlarda çalışmayı istekli olacak gençler yetiştirmek mümkün olabileceği için önemlidir.
STEM Yaklaşımı Nedir?:
1- Soru oluştur
2- Ürün/buluş Tasarla
3- Ürünü test et
4- Sonuç çıkar
5- Değerlendir
6- Paylaş
7- Yeniden düşün
TEKRAR: 1- Soru oluştur
Bu belirtilen adımların sürekli bir döngü halinde uygulanması ile öğrencilerin başarılı ürünler/sonuçlar ortaya koyabilen bireyler olması hedeflenmektedir.
STEM Kazanımları Nelerdir? STEM temelli eğitim ile eleştirel düşünme, işbirlikçi çalışma, problemlere yaratıcı çözümler üretme, planlama, değerlendirme yapabilme, araştırma yapma, buluş ve inovasyon yapabilme becerilerinin gelişmesi hedeflenir. Ürün ve sonuç üreten öğrencilerin özgüvenleri gelişmektedir. Risk alabilen ve girişimci bireylerin yetişmesine katkı sağlar. STEM öğrencilerin bilim ve teknolojinin temel prensiplerini özümsemelerine yardımcı olur. Okul Öncesi STEM Eğitimi Okul öncesi eğitimde STEM’in hedeflediği temel becerilerin geliştirilmesi mümkündür. Çocuklar ihtiyaç belirleme, problem çözme, çözüm için tasarım yapma becerilerini geliştirebilir. Tasarladıkları çözümü hayata geçirme ve deneme yanılma ile sürekli iyileştirme deneyimi kazanabilirler. Ayrıca STEM ile çocukların diğer çocuklarla birlikte aynı amaç için beraber çözüm üretme kapasiteleri de artmaktadır. Yapılan akademik araştırmalar da bunları destekler nitelikte sonuçlar ortaya koymaktadır.
STEM Nasıl Ortaya Çıktı?
Amerika Birleşik Devletleri uzay yarışında atılım yapmak üzere 1958’de NASA’yı kurdu. Bu bilime olan ilgiyi artırdı. Devam eden süreçte NASA’nın aya gidişi, iletişim alanındaki gelişmeler yaşandı. Bu konularda çalışacak nitelikli nsan kaynağı ihtiyacı belirgin hale gelince 1990’larda bilim ve teknoloji ile ilgili eğitim içeriğinin okullarda yaygınlaştırılmasına karar verildi. Ortaya atılan ilk kavram SMET olarak kısaltılmıştı, zaman içinde STEM olarak kullanılmaya başlandı.
Dünyada STEM Eğitimi
Ülkelerin ve toplumların gelecekteki başarılarının bilim ve mühendislik alanında yeterince bilgili ve donanımlı insan kaynağına sahip olmalarına bağlı olduğu anlaşılmıştır. Pek çok ülke STEM konusuna önem vererek hareket planları, eğitim içerikleri, eğitim sistemi düzenlemeleri, öğretmen eğitimleri ve etkinlikleri gibi şeyler yapmaya başladı.
Avrupa Birliği üye ülkeler de bu konuda çalışmalar yürütmekte. Avrupa Okul Ağı’nın sahipliğinde Scientix adlı proje ile üye ve katılımcı ülkelerin işbirliğini artırmak hedeflenmiştir. Öğretmenlerin birbiri ile işbirliği yaparak STEM konusunda eğitim materyali üretmesi ve öğretmenlerin bilgilerini artırması hedeflenmektedir. Çeşitli festivaller, eğitim organizasyonları ve yarışmalar organize edilmektedir. Ülkemiz de bu organizasyona dahildir.
Türkiye'de STEM eğitimi
Ülkemizde bu konuda hazırlanmış bir eylem planı yoktur fakat STEM’in güçlendirilmesine yönelik amaçlar farklı planlara dahil edilmektedir. Teknoloji ve Tasarım dersi kapsamında 7. ve 8. Sınıf seviyelerinde gerçekleştirilen çalışmaların STEM’e yönelik olduğu söylenmektedir. Türkiye 2014 yılında Avrupa Okul Ağı projesi Scientix’e dahil oldu. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK) bu projedeki çalışmaları yürütmektedir. YEĞİTEK 2016 yılında STEM Raporu adlı bir rapor yayınlayarak dünyada ve ülkemizde STEM eğitiminin durumu ve yapılması gerekenleri raporlamış oldu.
STEM Eğitimi ve Okul Dışı Öğrenme
Okul dışında da STEM eğitim modeline destek. Özellikle laboratuvar, deneyimli öğretmen eksiği yaşanan okulların öğrencileri okul dışında desteklenebilir. Bilim merkezleri bu konuda önemli bir ihtiyacı karşılayabiliyor, stem etkinlikleri için gereken imkanları barındırabiliyorlar. Ayrıca STEM ve bağlantılı eğitim konularına odaklanmış eğitim merkezleri de imkanlar sunmaktadır.
STEM ve Kodlama
Kodlama günümüz dünyası için önemli ve temel beceriler arasındadır. Özellikle bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanında çok ihtiyaç duyulmaktadır. Tüm ülkelerde bu beceriye sahip insanlara olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Kodlama eğitimi sadece bilgisayar bilimleri dersleriyle sınırlı bırakılamaz, farklı eğitim seviyelerinde ve farklı konular çerçevesinde öğretilebilmektedir.
STEM ve Robotik
Robotik çalışmaları STEM’in temel konularının pek çoğunu barındıran bir doğaya sahiptir. Robotik hem başlangıç seviyesindeki hem de ileri seviyedeki öğrencilerin ilgisini çekebilecek düzeyde unsurlar içermektedir. Eğlenceli bir aktivite olması sayesinde öğrencilerin dikkatini çekip mühendislik, bilim, teknoloji ve matematik bilgilerini artırmalarını sağlar. Bu konulardaki bilgilerin kullanılıp somut sonuçlar elde edilebilmesi öğrencilerin motivasyonlarını artırmaktadır. Robotik eğitimi ile mühendisliğin temelleri, teknolojinin temel prensipleri, mekanik sistemler ve malzeme, elektronik sistemler, progamlamanın temelleri, takım çalışması ve liderlik becerileri gibi pek çok alanda faydalar sağlanabilmektedir.
Bilimin Çakıl Taşları ve STEM Eğitimi
Biz STEM’in temel prensiplerini özümsemiş, ilgili becerileri kazanmış öğrencilerin yetiştirilmesinin önemine derinden inanan bir eğitim kurumuyuz. Okul öncesi eğitim yaş grubundan liseye kadar farklı gruplardaki öğrencilere yönelik olarak STEM konseptine uygun eğitimler veriyoruz. Ekibimizde NASA’da STEM eğitmeni eğitimi almış yetkin eğitmen ve konularında uzman ve deneyimli eğitmenlerimiz bulunmaktadır.
STEM’le bağlantılı olarak fen, kodlama, robotik ve otomasyon eğitimlerini içeren haftasonu kış okulu eğitimi sağlıyoruz. Ayrıca STEAM(ya da STEM+A) konseptine uygun olacak şekilde destekleyici dersleri de eğitim programımıza dahil ediyoruz.
STEM’in temel amaçlarından birisi olan çözüm üretip hayata geçirmek prensibine uygun şekilde proje yarışmalarına katılıyoruz. Öğrencilerimiz bu ulusal ve uluslar arası yarışmalarda deneyimler ve başarılar kazanıyor.
Okul dışı ortamlarda STEM eğitim ve faaliyetlerinin öneminin farkında olarak çeşitli eğitimler organize ediyoruz; NASA’da eğitim, Chicago Fermilab parçacık fiziği laboratuvarı tanıtım ve eğitim organizasyonu, çeşitli bilim merkezi ve müzelerde etkileşimli eğitimler ve deneyler bunların bazıları olarak sayılabilir.
KAYNAKLAR
STEM Eğitimi Öğretmen El Kitabı (Milli Eğitim Bakanlığı, YİĞİTEK)
STEM Egitimi Raporu (Milli Eğitim Bakanlığı, YİĞİTEK)